.[جلد پنجم]
فهرست مطالب جلد پنجم
دنباله سليمان- سومين از نظر نام و 1657
توضيحات مترجم 1741
ص: 1655
توضيح ناشر
هر چند تا پيش از عصر آق‌قوينلو و صفويه، كما بيش سياحان يا سفراي كشورهاي بزرگ اروپايي به مشرق‌زمين و خاصه ايران در رفت و آمد بودند، امّا از ميانه عصر صفوي اين تردّدها استمرار و تداوم يافت و گروهي از غربي‌ها به تأسي از اسلاف خود و به عناوين مختلف به ايران مسافرت كردند و برخي مدت زيادي را در اين كشور به‌سر بردند، از ميان اين گروه تعداد اندكي آشنايي كافي با فرهنگ و تمدّن ايران پيدا كردند، يا به انگيزه آنكه ذوق نگارش در آنان وجود داشت به نوشتن سفرنامه‌ها و آثار مشابه پرداختند. اما بي‌هيچ ترديد كتاب عظيم شواليه شاردن بزرگترين سفرنامه‌اي است كه يك اروپايي درباره ايران عصر صفوي پديد آورده است.
كتاب او مملو از اطلاعات گرانبها و خواندني است. اقامت طولاني و ممتد شاردن و آميزش او با طبقات مختلف مردم و نزديكي با دربار صفوي و پيشه بازرگاني و بيشتر از همه قدرت ديد و هنرمندي وي در استخراج مطالب و نكات ارزشمند، سبب گرديد كه اثر مفصل او مورد استفاده تعداد كثيري از علاقمندان به مشرق زمين در اروپا گردد. شاردن تقريبا چهارصد سال پيش به ايران آمد. او فارسي را به خوبي فرا گرفت و به آن صحبت مي‌كرد و با عربي و تركي آشنايي يافت. او مدتي دراز در ايران زيست
ص: 1656
و اطلاعات فراوان از اوضاع اجتماعي و اداري و فرهنگي آن دوره به دست آورد و افزون بر آنها، بسياري از مآخذ مكتوب را از زير نظر تيزبين خود گذارند، از اين رو اثر او حاوي اطلاعات ارزشمند فراوان است، به گونه‌اي كه گروهي از نخستين مستشرقان و ايران‌شناسان نخستين با خواندن كتاب او به شناسائي و مسافرت به ايران تشويق شدند. با اين همه نبايد از نظر دور داشت كه شاردن سياحتگري اروپايي بود و بر دين مسيحي اعتقاد و عشق تام داشت و آشنايي و علائق او با تمدّن و فرهنگ اسلامي و ايران بعدا پديد آمد و در مرحله بعد قرار گرفته بود. افزون بر آن و بهر حال او تحت تأثير فرهنگ غربي بوده و به مسائل ايران و جامعه اسلامي آن از ديدگاه فردي غربي و با مذهبي متفاوت نگريسته است.
خواننده علاقمند امروز همواره بايد اين نكته را در مدّ نظر داشته باشد كه اگر پاره‌اي از سخنان او با واقعيت منطبق نيست يا با اعتقادات مذهبي و علائق فرهنگي او تضاد دارد بايد علل آن را در عدم آشنايي دقيق شاردن با موازين اسلامي و جامعه ايراني جستجو كند. ضمن آنكه مترجم گرامي كتاب، نظر به رعايت امانت و ضمن پرهيز از مداخله در متن كتاب، از هر نوع حذف يا اضهار نظر در متن خودداري ورزيده است. بنابراين و به تأكيد بايد يادآور شد كه اگر نكاتي در متن اثر شاردن ديده مي‌شود كه مورد قبول و تأييد ما نيست به طريق اولي مورد تأييد مترجم و ناشر هم نمي‌باشد.
محسن باقرزاده مدير انتشارات توس
ص: 1657